Σύμφωνα με το άρθρο 65 του Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’):
1.Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν το Δήμο, εκτός από εκείνα που ανήκουν εκ του νόμου στην αρμοδιότητα του Δημάρχου ή άλλου οργάνου του Δήμου ή το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο μεταβίβασε σε Επιτροπή του.
2.Το Δημοτικό Δυμβούλιο εκφράζει τις θέσεις του σε θέματα τοπικού ενδιαφέροντος και γνωμοδοτεί όποτε δημόσιες αρχές ή αρμόδια όργανα ζητούν τη γνώμη του.
3.Ορίζει τους φόρους, τα τέλη, τα δικαιώματα και τις εισφορές.
4.Καταρτίζει με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του τον κανονισμό λειτουργίας του, με βάση τον πρότυπο κανονισμό του άρθρου 67 του Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’). Αν δεν έχει θεσπισθεί κανονισμός λειτουργίας από το Δημοτικό Συμβούλιο, τότε ισχύει ο εν λόγω πρότυπος κανονισμός.
5.Ένα (1) μήνα πριν από τη διενέργεια των εκλογών και μέχρι την εγκατάσταση των νέων δημοτικών αρχών, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει μόνο για θέματα που αναφέρονται σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης.
6.Το Δημοτικό Συμβούλιο μπορεί με απόφασή του να μεταβιβάζει στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, αρμοδιότητές του σχετικές με το αντικείμενό της.
Κάθε έτος το Δημοτικό Συμβούλιο με απόφασή του καθορίζει το ανώτατο ύψος του προϋπολογισμού εξόδων του επόμενου έτους της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας. Η απόφαση αυτή διαβιβάζεται στο συμβούλιό της έως το τέλος Ιουνίου (παρ.1 άρθρο 86 Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Το Δημοτικό Συμβούλιο μπορεί, για θέματα ιδιαίτερα σοβαρά, με ειδική αιτιολογία, και με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του να αποφασίζει ότι θα ασκήσει το ίδιο αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής (παρ.3 άρθρο 72 Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Η Οικονομική Επιτροπή με ειδική απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητάς της στο Δημοτικό Συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά του (παρ.4 άρθρο 72 Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Σύμφωνα με την περίπτ. ιδ’ της παρ.1 του άρθρου 72 του Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’), όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.5 του άρθρου 6 του Ν.4071/2012, η Οικονομική Επιτροπή μεταξύ άλλων αποφασίζει για το δικαστικό συμβιβασμό και τον εξώδικο συμβιβασμό ή κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ και εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο για τον εξώδικο συμβιβασμό ή την κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο που υπερβαίνει το παραπάνω ποσό.
Επομένως για περιπτώσεις που υπερβαίνουν τις τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ, αρμόδιο είναι το Δημοτικό Συμβούλιο.
Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 72 του Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’) η απόφαση λαμβάνεται ύστερα από γνωμοδότηση δικηγόρου, η ανυπαρξία της οποίας συνεπάγεται ακυρότητα της σχετικής απόφασης. Προκειμένου για μισθολογικές απαιτήσεις, κάθε μορφής, περιλαμβανομένων και των επιδομάτων, δεν είναι δυνατή η παραίτηση από την άσκηση ενδίκων μέσων, ο δικαστικός ή εξώδικος συμβιβασμός και η κατάργηση δίκης, εκτός από τις περιπτώσεις που το νομικό ζήτημα έχει κριθεί με απόφαση ανωτάτου δικαστηρίου.
Το Δημοτικό Συμβούλιο μπορεί, για θέματα ιδιαίτερα σοβαρά, με ειδική αιτιολογία, και με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του να αποφασίζει ότι θα ασκήσει το ίδιο αρμοδιότητες της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής (παρ.3 άρθρο 73 Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής με ειδική απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητάς της στο Δημοτικό Συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά του (παρ.4 άρθρο 73 Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Το Δημοτικό Συμβούλιο με απόφαση, που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, μπορεί να μεταβιβάζει συγκεκριμένες αρμοδιότητές του στα συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων. Η απόφαση αυτή δημοσιεύεται σε μία (1) τουλάχιστον ημερήσια ή εβδομαδιαία εφημερίδα, και αναρτάται στην ιστοσελίδα του Δήμου. Οι αρμοδιότητες αυτές ασκούνται μέσα στα όρια της Δημοτικής Κοινότητας. (παρ.9 άρθρο 83 Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Το Δημοτικό Συμβούλιο στην αρχή κάθε δημοτικής περιόδου, με απόφασή του, που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, μπορεί να αναθέτει στα Συμβούλια Τοπικών Κοινοτήτων την άσκηση και άλλων αρμοδιοτήτων, εκτός από:
- την έκδοση κανονιστικών πράξεων,
- την επιβολή φόρων, τελών και δικαιωμάτων,
- τη σύναψη δανείων,
- τη σύσταση και λειτουργία δημοτικών ιδρυμάτων και λοιπών δημοτικών νομικών προσώπων, καθώς και για την εκλογή των μελών των συλλογικών οργάνων που τα διοικούν και
- τις αποφάσεις που κατά ειδικές διατάξεις λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου.
- Η απόφαση αυτή αναρτάται στην ιστοσελίδα του Δήμου και δημοσιεύεται σε μία (1) τουλάχιστον εφημερίδα του νομού (παρ.6 άρθρο 84 Ν.3852/2010).
Αν για οποιονδήποτε λόγο το Συμβούλιο της Τοπικής Κοινότητας δεν ασκεί τις παραπάνω αρμοδιότητες, τότε τις ασκεί ο Δήμος με τα αρμόδια όργανά του. Σχετική διαπιστωτική πράξη εκδίδει το Δημοτικό Συμβούλιο, μετά από σχετική εισήγηση του κατά τόπο αρμόδιου Αντιδημάρχου (παρ.7 άρθρο 84 Ν.3852/2010).
Το Δημοτικό Συμβούλιο επίσης:
-Θεσπίζει τοπικές κανονιστικές αποφάσεις, με τις οποίες θέτει κανόνες και καθορίζει όρους και προϋποθέσεις για τα θέματα που περιοριστικά αναφέρονται στο άρθρο 79 του Ν. 3463/2006. Οι τοπικές κανονιστικές αποφάσεις εκδίδονται μετά από εισήγηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και τη διατύπωση παρατηρήσεων από τη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης.
-Γνωμοδοτεί, ύστερα από σύμφωνη γνώμη των συμβουλίων των οικείων Δημοτικών Κοινοτήτων, για τον ανακαθορισμό του αριθμού και των ορίων των Δημοτικών Κοινοτήτων προκειμένου να εκδοθεί σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 283, παρ. 5 του Ν. 3852/2010.
-Γνωμοδοτεί ώστε οικισμός που έχει απογραφεί ως αυτοτελής, να αποτελέσει Τοπική ή Δημοτική Κοινότητα, προκειμένου να εκδοθεί σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 283, παρ. 6 του N. 3852/2010.
-Γνωμοδοτεί, ύστερα και από τη σύμφωνη γνώμη των οικείων συμβουλίων Δημοτικών ή Τοπικών Κοινοτήτων ή του Εκπροσώπου τοπικής κοινότητας για τη συγχώνευση Δημοτικών ή Τοπικών Κοινοτήτων ή την ένταξή τους σε άλλον όμορο Δήμο, προκειμένου να εκδοθεί σχετικό Προεδρικό Διάταγμα (άρθρο 4 του Ν. 3463/2006 και άρθρο 283 του Ν. 3852/2010).
-Υποβάλλει πρόταση προκειμένου να οριστεί οικισμός ως ιστορική έδρα του Δήμου (άρθρο 6 του Ν. 3463/2006 και άρθρο 283 του Ν. 3852/2010).
-Προτείνει τη μετονομασία του Δήμου, Δημοτικών ή Τοπικών Κοινοτήτων και οικισμών προκειμένου να εκδοθεί σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 7 του Ν. 3463/2006.
-Αποφασίζει για την ονομασία και την μετονομασία συνοικιών, οδών και πλατειών, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 8 του Ν. 3463/2006, όπως τροποποιήθηκε με την παρ.2 του άρθρου 19 του Ν.4071/12.