Το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας ασκεί τις ακόλουθες αρμοδιότητες στα όρια της Δημοτικής Κοινότητας:
α) αποφασίζει για την προέγκριση ίδρυσης ή εγκατάστασης καταστημάτων, επιχειρήσεων και λοιπών δραστηριοτήτων, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία,
β) αποφασίζει για τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας μουσικής (παρ.1 άρθρο 83 Ν.3852/2010 – ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Σε δήμους άνω των 10.000 κατοίκων, όπου συστήνεται Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, η αρμοδιότητα της ανάκλησης άδειας λειτουργίας μουσικής δεν ασκείται από το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας αλλά από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής. Οι αποφάσεις αυτές των Συμβουλίων Δημοτικών Κοινοτήτων είναι εκτελεστές από τη δημοσίευσή τους, χωρίς να απαιτείται αντίστοιχη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ. εγκ.49/74572/29.12.2010).
Το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας προτείνει τους χώρους λειτουργίας των λαϊκών αγορών, τις θέσεις όπου επιτρέπεται η άσκηση υπαίθριου στάσιμου εμπορίου, η λειτουργία εμποροπανηγύρεων, χριστουγεννιάτικων αγορών και γενικά οι υπαίθριες εμπορικές δραστηριότητες. Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας για τις περιπτώσεις αυτές λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του και αποστέλλονται στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, προκειμένου να διαμορφώσει την εισήγησή της προς το Δημοτικό Συμβούλιο για την έκδοση των προβλεπόμενων σχετικών τοπικών κανονιστικών αποφάσεων (παρ.1 άρθρο 83 Ν.3852/2010 – ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Σε Δήμους όπου δε συστήνεται Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, αποστέλλονται κατευθείαν στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Σημειώνεται ότι η «πρόταση» υποβάλλεται με πρωτοβουλία του γνωμοδοτικού οργάνου, στη συγκεκριμένη περίπτωση του Συμβουλίου Δημοτικής Κοινότητας, ενώ το όργανο που τελικώς λαμβάνει την απόφαση, δηλ. το Δημοτικό Συμβούλιο, δεν μπορεί να εκδώσει διοικητική πράξη αν δεν υποβληθεί πρόταση. Μπορεί όμως να την αποκρούσει με ειδική αιτιολογία, οπότε απέχει από την έκδοση διοικητικής πράξης, χωρίς αυτό να αποτελεί παράλειψη ή άρνηση οφειλόμενης ενέργειας. Αν τη δεχτεί, δεν μπορεί να την τροποποιήσει εκδίδοντας πράξη διαφορετική από την πρόταση (ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ. εγκ.49/74572/29.12.2010).
Το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας εκφράζει γνώμες και διατυπώνει προτάσεις, είτε με δική του πρωτοβουλία, είτε κατόπιν παραπομπής από τα αρμόδια όργανα του Δήμου, σχετικά με τα ακόλουθα θέματα:
α) τις υπηρεσιακές μονάδες του Δήμου για τις οποίες συντρέχουν δυνατότητες λειτουργίας τους στη Δημοτική Κοινότητα, με κριτήριο ότι θα συμβάλλουν στην καλύτερη εξυπηρέτηση των δημοτών και στην ανάπτυξη της περιοχής,
β) την αξιοποίηση των ακινήτων του Δήμου που βρίσκονται στην περιοχή της Δημοτικής Κοινότητας,
γ) την πολεοδομική ανάπτυξη και ανάπλαση της περιοχής,
δ) τη συντήρηση των δημοτικών οδών, τη συντήρηση, καθαριότητα και λειτουργία των πλατειών, δημοτικών αλσών, κήπων, υπαίθριων χώρων αναψυχής και, γενικά, όλων των κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων της περιοχής της Δημοτικής Κοινότητας,
ε) την κυκλοφορία και τη συγκοινωνία της περιοχής της Δημοτικής Κοινότητας,
στ) την εκτέλεση νέων έργων, τη συντήρηση και λειτουργία των έργων που έχουν εκτελεστεί,
ζ) την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, την αναβάθμιση της αισθητικής περιοχών, καθώς και για την καθαριότητα αυτών,
η) την προστασία της δημόσιας υγείας και την προστασία των κατοίκων από την ηχορύπανση,
θ) την περισυλλογή και, εν γένει, τη μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα,
ι) τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων και, γενικότερα, την ανάπτυξη της περιοχής της Δημοτικής Κοινότητας σε πολιτιστικά, πνευματικά, κοινωνικά θέματα,
ια) τη μέριμνα για την υγεία, την πρόνοια και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και, γενικά, τη φροντίδα ώστε η λειτουργία και ανάπτυξη της περιοχής της Δημοτικής Κοινότητας να αποβλέπει στην καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων της,
ιβ) την εύρυθμη λειτουργία των δημοτικών ιδρυμάτων, δημοτικών νομικών προσώπων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, δημοτικών επιχειρήσεων και, γενικότερα, των παρεχόμενων υπηρεσιών στην περιφέρεια της Δημοτικής Κοινότητας,
ιγ) την τροποποίηση των ορίων της Δημοτικής Κοινότητας,
ιδ) την εξέταση γενικών ή ειδικών προβλημάτων που αφορούν τους κατοίκους και την περιφέρεια της Δημοτικής Κοινότητας – ιδίως αστέγων και ευπαθών ομάδων του πληθυσμού της περιοχής της,
ιε) την αξιοποίηση των τοπικών πόρων της περιοχής της Δημοτικής Κοινότητας (παρ.2 άρθρο 83 Ν.3852/2010 – ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Προωθεί τον εθελοντισμό και συνεργάζεται με ομάδες εθελοντών για την εξυπηρέτηση των αναγκών της Κοινότητας (παρ.3 άρθρο 83 Ν.3852/2010 – ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Τοπωνυμιών του άρθρου 7 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, μπορεί να ορίζεται οικισμός ως ιστορική έδρα Δήμου, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Για την έκδοση της απόφασης αυτής απαιτείται σχετικό αίτημα από το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο ή αίτημα από το Συμβούλιο της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας και γνώμη του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου (παρ.22 άρθρο 283 Ν.3852/2010).
Τα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων ασκούν και τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων των Τοπικών Κοινοτήτων που προβλέπονται στα άρθρα 82 και 84 του Ν.3852/2010(παρ.4 άρθρο 83 Ν.3852/2010 – ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).
Το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας εκφέρει σύμφωνη γνώμη:
α) στο Δημοτικό Συμβούλιο, σχετικά με το ενδεχόμενο συγχώνευσης Δημοτικών Κοινοτήτων ή ένταξής τους σε άλλον όμορο Δήμο. Επίσης, σε Δήμους με πληθυσμό μεγαλύτερο των 100.000 κατοίκων, σχετικά με τον ανακαθορισμό ή όχι του αριθμού και των ορίων των Δημοτικών Κοινοτήτων.
β) στην Οικονομική Επιτροπή, για την αποδοχή κληροδοτήματος, κληρονομιάς ή δωρεάς, η οποία διατίθεται ρητά και αποκλειστικά για τη Δημοτική Κοινότητα.
Επισημαίνεται ότι η γνώμη διατυπώνεται ύστερα από ερώτημα του οργάνου που λαμβάνει απόφαση και διακρίνεται σε απλή και σύμφωνη. Η απλή γνώμη δε δεσμεύει το όργανο που αποφασίζει, το οποίο μπορεί να αποφασίσει και διαφορετικά από τη γνωμοδότηση αφού αιτιολογήσει την απόφασή του. Αντίθετα, η σύμφωνη γνώμη δεσμεύει το αποφασίζον όργανο, με την έννοια ότι το όργανο που λαμβάνει απόφαση μπορεί ή να εκδώσει την πράξη σύμφωνα με τη γνωμοδότηση ή, αν δεν την αποδέχεται, με ειδική αιτιολογία να μην εκδώσει πράξη αν ενεργεί στο πλαίσιο μιας διακριτικής ευχέρειας που τού το επιτρέπει.
Όταν στις διατάξεις η γνώμη δε χαρακτηρίζεται ως σύμφωνη, νοείται ως απλή (ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ. εγκ.49/74572/29.12.2010).
Εκτός από τις παραπάνω αρμοδιότητες, το Συμβούλιο Δημοτικής Κοινότητας:
-καταρτίζει σχέδιο προϋπολογισμού εξόδων της Κοινότητας που, κατόπιν ελέγχου από την οικεία Οικονομική Επιτροπή, εντάσσεται στο σχέδιο προϋπολογισμού του Δήμου
-εισηγείται στην Εκτελεστική Επιτροπή τις δράσεις και τα έργα τοπικού χαρακτήρα που πρέπει να περιλαμβάνει το επιχειρησιακό πρόγραμμα του Δήμου, ανάλογα με τις ανάγκες των κατοίκων της περιφέρειάς του
-ασκεί, αποκλειστικά στα όρια της συγκεκριμένης Κοινότητας, όποιες αρμοδιότητες τού μεταβιβάζει το Δημοτικό Συμβούλιο με απόφασή του. Πρόκειται για απόφαση η οποία έχει κανονιστικό χαρακτήρα και η οποία εξακολουθεί να ισχύει έως ότου καταργηθεί από μεταγενέστερη όμοια πράξη (ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ. εγκ.49/74572/29.12.2010).
Το Δημοτικό Συμβούλιο, με απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, μπορεί να μεταβιβάζει συγκεκριμένες αρμοδιότητές του στα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων. Η απόφαση αυτή δημοσιεύεται σε μία (1) τουλάχιστον ημερήσια ή εβδομαδιαία εφημερίδα, και αναρτάται στην ιστοσελίδα του Δήμου. Οι αρμοδιότητες αυτές ασκούνται μέσα στα όρια της Δημοτικής Κοινότητας (παρ.9 άρθρο 83 Ν.3852/2010 – ΦΕΚ 87/2010 τεύχος Α’).